ئا. کرماشانی
«پری چهل گیسو» که با نام «پری زنگانه» نیز شناخته میشود، یکی از شخصیت‌های افسانه‌ای در کوردستان باستان است. این افسانه ریشه در روایات عهد عتیق ملت کورد دارد و نسل بە نسل در جهان کوردی منتقل شده است. در اینجا روایتی از این افسانە را می آورم:
در دل کوه های بلند کوردستان، زن جوانی شجاع و مدبر به نام پری_چهل_گیسو زندگی میکرد. او در همه جا به دلیل شجاعت، هوش و مهربانی اش شناخته شده بود. نام پری به معنای “پری با چهل پەلک” بود که بازتاب زیبایی و موهای بلند و روان او بود.
افسانه پری چهل گیسو از آنجا شروع میشود که مڕدَزمە ایی(جادوگر، هیولا) به نام زلیم سایه ای از تاریکی را بر این سرزمین افکند. زلیم با مشت آهنین حکومت میکرد و مردم را به وحشت انداخته و آنها را زیر سلطه حکومت ظالمانه خود مینشاند. روستاها و شهرهای کوردستان که زمانی پر رونق بود، اکنون در ترس و ناامیدی غرق شده بودند.
پری طاقت دیدن رنج مردم کورد را زیر ظلم ظلیم زلیم نداشت. با عزمی که در دلش میسوخت، سفری را آغاز کرد تا سرزمین کوردستان را از چنگ او آزاد کند. او به کوه های قندیل،آژوان، زرد کوە و دالاهو را سفر کرد، جایی که موجودات جادویی ساکنش بودند. پری در اعماق کوهها با پیرزنی دانا روبرو شد که نگهبان اسرار باستانی بود. پیرزن روح شریف پری را شناخت و راههای پنهان قدرت را برای او آشکار کرد. او هنر احضار نیروهای طبیعت، برقراری ارتباط با حیوانات و مهار نیروی درونی او را به پری آموخت. پری چهل گیس با داشتن دانش و توانایی های تازه کشف شده خود به شهر خودش بازگشت و آماده به چالش کشیدن زلیم بود. او با چهل چیس و پَلِکش که در باد جاری بود، مردم کورد را گرد آورد و به آنها الهام کرد که علیه ستمگرشان قیام کنند. شجاعت و رهبری پری کورها را متحد کرد و آنها شروع به طرح نقشه ای برای سرنگونی رژیم زلیم کردند. پری و متحدانش از طریق یک سری استراتژی های هوشمندانه و شاهکارهای جادویی موفق شدند نیروهای زلیم را فیب دهند. آنها انحراف ایجاد کردند، قدرت عناصر را آزاد کردند و از حیوانات جنگل و کوهستان به نفع خود استفاده کردند. قاطعیت و نبوغ پری باعث احترام و تحسین همه کسانی شد که در کنار او جنگیدند.
با نزدیک شدن به آخرین رویارویی پری و زلیم، آسمان تاریک شد و رعد و برق غرش کرد. پری با مێڕدزمه روبرو شد و در نبردی شرکت کرد که نبرد فیزیکی را با نیروهای جادو ترکیب کرد. با هر ضربه، عزم پری قوی تر می شد و شجاعت او تبدیل به سپری نشکن شد.در یک لحظه اوج، موهای پری، که نشان دهنده قدرت و انعطاف پذیری او بود، به بافته های آتشین تبدیل شد که مانند چراغ امید میدرخشید. پری با موج قدرتمندی از انرژی، طلسمی به پا کرد که قدرت مێڕدزمە را بر زمین درهم شکست. ظالم شکست خورد و سلطنت تاریک او به پایان رسید. ملت کورد شادی کردند و از پری چهل گیسو به عنوان قهرمانی که آزادی و عدالت را به سرزمین خود بازگردانده بود، تجلیل کردند. افسانه پری در سراسر کوه ها و دره ها گسترش یافت و به نمادی از امید و الهام برای نسل های آینده کورد تبدیل شد. افسانه پری چهل گیسو در قلب ملت کورد زنده است، و آن گواهی بر قدرت دانایی،شجاعت، قاطعیت، و این باور که حتی در مواجهه با تاریکی، یک فرد می تواند جرقه ای از تغییر را روشن کند.
در سال های بعد، میراث پری چهل گیسو همچنان الهام بخش مردم کوردستان بود. داستان او توسط داستان‌سرایان و گروه‌ها در اطراف آتش‌ها، در بازارهای شلوغ و در طول اجتماعات جشن بازگو میشد. افسانه شجاعت و پیروزی او بر ناملایمات سنگ بنای هویت و فرهنگ کوردی شد. با گذشت زمان، نام پری مترادف با دانایی، شجاعت و مقاومت شد. افسانه او فقط یک افسانه نبود. در زمان های سخت منبع قدرت بود. هرگاه مردم با چالش یا ظلم مواجه میشدند، نام پری چهل گیسو را میگرفتند و از الگوی او الهام میگرفتند. هنرمندان و شاعران از طریق نقاشی ها، مجسمه ها و اشعار حماسی به پری ادای احترام کردند. بافته های آتشین و عزم تزلزل ناپذیر او در رنگ های زنده و جزئیات پیچیده به تصویر کشیده شده بود. این عبارات هنری به عنوان یادآوری دائمی از قدرت روح انسان برای غلبه بر ناملایمات بود.
جادوی پری چهل گیسو به مبارزات قهرمانان و قهرمانان واقعی زندگی در طول تاریخ کورد نیز راه یافت. کسانی که برای حقوق، فرهنگ و سرزمین خود جنگیدند، اغلب از افسانه پریی الهام میگرفتند. افسانه او با آرزوهای خودشان برای آزادی و عدالت طنین انداز شد.
با تبدیل شدن سال ها به دهه ها و دهه ها به قرن ها، افسانه پری چهل گیسو به تکامل خود ادامه داد. او چیزی بیش از یک شخصیت در یک افسانە شد. او نماد امید مردمی شد که با چالش ها و موانع بی شماری روبرو شده بودند. افسانه او به ملت کورد یادآوری میکند که حتی در تاریک‌ترین زمان‌ها، میتوانند قدرتی در درون خود پیدا کنند تا در برابر ظلم بایستند.
