اسماعیل شمس
امروز اول ماه مه(۱۱) اردیبهشت، روز کارگر است. برای آگاهی از تاریخ فعالیتهای کارگری در کردستان به جستجوی اسناد و مدارک موجود پرداختم. خوشبختانه در میان مدارک مربوط به انقلاب مشروطه در کردستان به اسناد مهمی درباره یک تشکیلات حزبی و صنفی در کردستان به نام «هیئت کارگران کردستان» برخوردم که می توان آن را قدیمی ترین تشکیلات کارگری کردستان دانست.
این هیئت نخستین جمعیت مشروطه خواهی بود پس از انقلاب مشروطه، در جمادی الاول ۱۳۲۵ قمری/۱۲۸۶شمسی در سنندج تشکیل شد. بنیانگذاران این جمعیت، شیخ یحیی مدیر مدرسه معرفت و شیخ بقا مردوخی(مظهرالاسلام) معلم همان مدرسه بودند و شمار زیادی از کسبه و علما و دیگر اقشار مردم نیز به عضویت آن درآمدند. این هیئت تا سالها بعد همچنان فعالیت می کرد.
.
روزنامه ایران نو، ارگان حزب دموکرات در سال ۱۳۲۷ق درباره این هیئت می نویسد: «نماینده فقرای کردستان است و خصایص خیالات اعضایش سعی در اجرای قانون و کوشش در بیداری عموم و ازدیاد آگاهی خود است… خیال دارند قرائتخانه و روزنامه ای که وسیله انتشار خیالات آنها باشد دایر کنند و کلاس درس شبانه برای اکابر ترتیب دهند».
هیئت کارگران کردستان به‌دنبال اعتراض مردم سنندج به تقلب در توزیع آرد و کم فروشی نان با مسئولان شهری جلسه گذاشت و تدابیری را برای فروش ارزان نان به مردم اتخاذ کرد. این هیئت همچنین در نامه هایی خطاب به مجلس شورای ملی، دولت و حتی علمای نجف دیدگاه های خود را درباره تحولات ایران و جهان اسلام ارائە می داد که از هر نظر قابل توجه و در خور تأمل هستند.
فعالیتهای این تشکیلات در دوران امیر نظام همدانی والی کردستان در سال ۱۳۲۹ق ،که چندان با مشروطه خواهان میانه ای نداشت، دچار اختلال شد. سرانجام با شورش سالارالدوله و ورود او به کردستان فعالیت هیئت کارگران عملاً متوقف شد.
