بەگشتی بانکە ناوەندییەکان دەسەڵاتیان پێدەدرێت کە کۆنترۆڵی دابینکردنی پارە بکەن بە بەکارهێنانی کۆمەڵێک ئامراز کە بریتین لە کڕینی قەرزی حکومەت، فرۆشتنی بۆندەکانی حکومەت، ڕێکخستنی پێداویستییە یەدەگەکان و دانانی ڕێژەی سوودی فەرمی. بانکە ناوەندییەکان کە بەپێی ئەرکە یاساییە جیاوازەکان کاردەکەن بۆ بەردەوامبوونی ئابوورییەکی تەندروست بەگشتی، بەڕواڵەت سیاسەتگەلێک پەیڕەو دەکەن کە هەڵاوسانی تاڕادەیەک کەم، گەشەی ئابووریی جێگیر و کەمی بێکاری گشتی بەرهەمبهێنێت.
ئەی ئەگەر ئەم ئامانجە ڕاگەیەندراوانە تەنها خاڵی قسەکردن بن کە مەبەست لێی پاساوهێنانەوە بێت بۆ بەردەوامی قۆرخکاری بانکی ناوەندی بەسەر دروستکردنی پارەی نەتەوەیەکدا و ئامانجی ڕاستەقینەی هەر بانکێکی ناوەندیش زۆرترین سامان بێت بۆ دەوڵەمەندترین یاریزانە ئابوورییەکان؟ ئاخر بانکە ناوەندییەکان بەزۆری لە ڕووی دامەزراوەییەوە سەربەخۆن لە دەستێوەردانی حکومەت. ئەوان کۆمپانیا تایبەتەکانن کە لەلایەن نوخبە داراییەکانی جیهانەوە بەڕێوەدەبرێن. چۆن بانکی ناوەندی دەتوانێت ئەجێندایەکی شاراوە پەیڕەو بکات بۆ گەشەپێدانی سامانی هاوڕێکانی لەسەر حیسابی گشتی؟
ئاسانترین و کاریگەرترین ڕێگە بریتی دەبێت لە دروستکردنی خولی دەستکردی “بووم و داڕمان” کە لەم ماوەیەدا ئابوورییەکان زۆر فراوان دەبن و دواتر بە خێرایی بچووک دەبنەوە. ئەمە بە کردەوە چۆن کاردەکات؟ یەکەم، بانکی ناوەندی ڕێژەی سوود کەمدەکاتەوە – تێچووی قەرزکردنی پارە – و بەم شێوەیە هانی هاوڵاتیانی ئاسایی دەدات بۆ وەرگرتنی قەرز. ئەم قەرزانە بۆ کڕینی خانوو و ئۆتۆمبێل و دەستپێکردنی کاروباری بچووک بەکاردێت. بە دابەزاندنی دەستکردی ڕێژەی سوود لە خوار ڕێژەی سروشتی بازاڕەوە، بانکە ناوەندییەکان هاندەری کڕینی بەکاربەران و خەرجییەکانی بازرگانی بچووکن لەوەی کە “دەستی نەبینراو”ی ئادەم سمیس بە تەنیا دەیکرد. ئەو وەبەرهێنەرانەی کە بەرژەوەندی ئابوورییان هەیە لە فرۆشتنی خانوو و ئۆتۆمبێل و کۆگا بۆ بزنسە بچووکەکان، هەموویان سوودمەندن لە دەستێوەردانی بانکی ناوەندی.
سەرەڕای ئەوەش، لەبەر ئەوەی بانکە ناوەندییەکان هانی قەرزکردنیان داوە، پارەی زیاتریان پەمپ کردووە بۆ ئابووری گەورەتر. لەگەڵ زیادبوونی دابینکردنی پارە بە شێوەیەکی دەستکرد، هەندێک لە تاکەکان ئامادەن ئێستا زیاتر لە پێشوو پارە بدەن بۆ هەمان کاڵا یان خزمەتگوزاری. لە ئەنجامدا نرخی کاڵا و خزمەتگوزارییەکان بەرز دەبێتەوە و هەڵاوسان بەرهەم دەهێنێت. دوو کاریگەری گرنگ هەیە کە لە هەڵاوسانەوە سەرچاوە دەگرن: (١) هاووڵاتییەکی چینی ناوەند لەسەر داهاتێکی جێگیر ئێستا دەبێت زیاتر پارەی خەرجییەکانی ژیان بدات، لە کاتێکدا (٢) هاوڵاتییەکی چینی باڵا کە خاوەنی پشک و ماڵ و سەروەت و سامانی دیکەیە، دەبینێت کە… بەهای ئەو سەروەت و سامانە بە دراو زیاد دەکات. بە واتایەکی تر هەڵاوسان وەک باجێک کاردەکات لەسەر تاکە هەژارەکان کە خاوەنی کەمن و تەواوکەرێکە بۆ تاکە دەوڵەمەندەکان کە خاوەنی زۆرن. لە کاتێکدا هاووڵاتییەکی چینی ناوەڕاست کە لە مووچە بە مووچە دەژی، بە شێوەیەکی کاریگەر داهاتێکی کەمتری دەبێت، هاوڵاتییەکی چینی باڵا کە سامانی سەرەکییەکەی لە شێوەی سەروەت و ساماندا هەبێت، سامانی پاکی زیاد دەکات. هەڵاوسان کاریگەری لەسەر گواستنەوەی سامان لە هەژارەکانەوە بۆ دەوڵەمەندەکان دەبێت.
ئێستا بانکی ناوەندی پێداگری لەسەر ئەوە دەکات کە ڕێژەی سوودی دەستکرد کەم و قەرزکردنی ئاسان وایکردووە بەکارهێنەران بتوانن خاوەنی شتی زیاتر بن و خاوەنکارە تازەپێگەیشتوەکان بتوانن بزنسی بچووک دەستپێبکەن کە ئەگەرنا هەرگیز بوونی نەدەبوو. وەسفێکی کەمتر خێرخوازی ئەوەیە کە ڕێژەی سوودی کەم هاووڵاتیانی ئاسایی هانداوە بۆ کڕینی ئەو شتانەی کە توانای کڕینییان نییە، قەرزی درێژخایەنیان لەسەر بێت و داهاتووی دارایی خۆیان بخەنە مەترسییەوە لەسەر دەستپێکردنی کارەکان کە ڕەنگە بە باشی شکست بهێنن. هەندێک جار ئەو مەترسیانە سوودیان دەبێت و چیرۆکی سەرکەوتنی چەقۆ بۆ دەوڵەمەندی بەرهەم دەهێنن. بەڵام کاتێک ڕێژەی سوود لەناکاو بەرز دەبێتەوە، زۆرجار بە نەدانی فەسڵ و لە کۆتاییدا دەستبەسەرداگرتنی بانکی ئەو ئۆتۆمبێل و ماڵ و سەروەت و سامانە بازرگانییانە کۆتایی دێت. بەرنامەکانی پارەی ئاسانی بانکی ناوەندی بۆ ماوەیەکی سات خاوەندارێتی بەکاربەر و دروستکردنی بزنسی بچووک زیاد دەکەن پێش ئەوەی بانگهێشتی ناڕەحەتی دارایی و وەرگرتنەوە بکەنەوە لەگەڵ زیادبوونی کرێ، مووچە، خەرجییەکانی کۆگا و تێچوونە جێگیرەکانی تر.
لە کاتی لایەنی “بوومەلەرزە”ی خولەکەدا، بانکە ناوەندییەکان “براوە”ی ساتەوەختی زۆر بەرهەم دەهێنن و سامانی نیشتمانی گشتی زیاد دەکەن بە هاندانی خەرجییەکانی بەکاربەر و هەڵئاوسانی بەهای سەروەت و سامان بە دراو. بەڵام لە کاتی لایەنی حەتمی “دابەزین”ی خولەکەدا، براوەی ڕاستەقینە کاتێک سەرهەڵدەدەن کە دەوڵەمەندە زۆرەکان سەروەت و سامانی سەرەکی دانیشتووانی ئیفلاسکراو بە یەک فلس لەسەر دۆلار کۆدەکەنەوە.
بۆ گەورەترین کۆمپانیا و بانک و گروپە وەبەرهێنانەکانی جیهان کە توانای گواستنەوەیان هەیە بۆ زێڕ، زیو، یان میدیای تاڕادەیەک سەقامگیری دیکە بۆ پاراستنی سامان، قەیرانە ئابوورییەکان وەک فرۆشتنی زەبەلاحی “دەرچوون لە بازرگانی” وایە، کە هەموو شتێک کە نەتەوەیەک خاوەندارێتی دەکات “دەبێت بڕوات”. ,” گرنگ نییە نرخی فرۆشتنی کۆتایی چەندە نزم بێت. لە کاتێکدا بەکارهێنەرانی ئاسایی پاشەکەوتی ژیانیان لەدەست دەدەن و بزنسە بچووکەکان بە خێرایی دەچمێننەوە، ئەو دەوڵەمەندانەی کە ڕاستەوخۆ یان ناڕاستەوخۆ سیاسەتی بانکی ناوەندی بەڕێوەدەبەن، موڵکەکانی نیشتەجێبوون و سەروەت و سامانی دیکە دەخۆن کە وەک بارمتە بەکارهێنراون بۆ دەستەبەرکردنی قەرزی مەترسیدار. کۆمپانیا فرەنەتەوەییەکان فرۆشگای کێبڕکێکار بۆ دایکان و باوکان بۆ فستق بەدەست دەهێنن؛ کۆمەڵە بانکیەکان بانکە ناوخۆیی و ناوچەییەکان دەچمێننە ناو پۆرتفۆلیۆی خۆیانەوە؛ و گروپە وەبەرهێنانە قەبارە ئەهریمەنییەکان بەرژەوەندییە کۆنترۆڵکراوەکان لە پشکێکی زیاتر لە کەرەستەی خاو و کاڵا و پشکەکانی بازرگانی گشتی وڵاتێکدا دەگرنەبەر.
کاتێک بانکە ناوەندییەکان ماڕێژەی سوود و هەڵاوسان دەشکێنن بۆ ئەوەی وەهمێکی گەشەی ئابووری ڕاستەقینە دروست بکەن، هەندێک بەلەم لەگەڵ بەرزبوونەوەی زەریاکەدا دەسوڕێنەوە، لە کاتێکدا بەلەمەکانی دیکە نوقم دەبن.
کاتێک دواجار تۆز و خۆڵەکە جێگیر دەبێت، کەمتر لە جاران خاوەنی زیاترن. پاشان بەبێ گۆڕان، دوای ئازاری گشتی و چەسپاندنی بازرگانی بەس، خولی “بوومەلەرزە و داڕمان” دەست پێدەکاتەوە. “براوە” ساتەکان جارێکی تر هەڵدەستنەوە. بڵقی هەڵاوسان جارێکی تر فراوان دەبنەوە. کاتێک ئەو بڵقانە دەتەقنەوە، دەوڵەمەندە گەورەکان زیاتر لەوەی لە دوایین جاردا بەدەستیان هێناوە. هەموو پرۆسەکە وەک پێچەوانەی مارێک وایە کە پێستی خۆی دەڕژێنێت، کە بانکە ناوەندییەکان و زەبەلاحە داراییەکانی پشتیان چینێک لە دوای چینێکی دیکە لە سامان زیاد دەکەن، تاوەکو دەبنە خاوەنی هەموو شتێک. تا ئەو کاتە هەر مشکێک کە بەڕێکەوت بێتە ڕێگایان، ئەوەندە چەقەڵ و بێهیوا دەبێت کە بە خۆشحاڵیەوە دەخورێت یان بچووکترین لقە قبوڵ دەکات لە بەرامبەر بەڵێنێکدا کە گوێڕایەڵی بێت. بەم شێوەیە مارەکانی بانکی ناوەندی هەموو کەسێکی تر یان وەک نێچیرێکی ئاسان یان کۆیلەی قەرزەکانی داهاتوو دەبینن.
بۆچی گەلان قۆرخکارییەک دەدەنە کۆمەڵێک بانکی جیهانی بۆ کۆنترۆڵکردنی دابینکردنی پارە، لەکاتێکدا ئەو دەسەڵاتە سەرسوڕهێنەرە ڕێگەیان پێدەدات هەموو کەسێکی تر هەژار بکەن و بەڕێوەی بەرن؟ بۆچی ئەو سیاسەتمەدارانەی کە بانگەشەی گرنگیدان بە نایەکسانی داهات دەکەن، سیستەمێک کە تایبەتمەندە لە بەرهەمهێنانی نایەکسانی داهات، بەردەوام دەکەن؟ وەڵامەکە سادەیە: حکومەتەکان تەنها خەمی دەسەڵاتیان هەیە و گرنگی بە پاراستنی ئایدیاڵە دیموکراسیەکان و ئازادی کەسی و بژێوی ژیانی گەلەکەیان نادەن.
لەبەردەم کامێرای تەلەفزیۆنەکاندا، سیاسەتمەداران پابەندبوون بە فەزیلەتە مەدەنییەکان دەنگ دەدەن. کاتێک ئەو کامێرایانە دەکوژێنەوە، هەموو ئەو کارانەی کە دەیکەن مامەڵەیە. ئەگەر ئەم کارە بکەم تۆ چیم بۆ دەکەیت؟
بانکە ناوەندییەکان ڕێگە بە سیاسەتمەداران دەدەن کە دەسەڵاتی مامەڵەکردنیان بە دوو شێوە گەورە بکەن: (١) بە کڕینی قەرزی حکومەت و زیادکردنی دابینکردنی پارە، وا دەکەن حکومەتەکان زۆر زیاتر لەوەی داهاتی باج ڕێگەی پێدەدا خەرج بکەن، و (٢) بە بێ بەهاکردن دراو بە تێپەڕبوونی کات و کونکردنی پاشەکەوتی چینی ناوەند، بانکە ناوەندییەکان هاوڵاتیان ناچار دەکەن زیاتر پشت بە خزمەتگوزاری و یارمەتییە حکومییەکان ببەستن بۆ پێداویستییە سەرەتاییەکان. لە ڕاستیدا، چاپکردنی پارەی بانکی ناوەندی، سیاسەتمەداران دەتوانن پارە بۆ دەنگدان و کاریگەری خەرج بکەن، هەروەها یارمەتی ئاسوودەژیانی و جۆرەکانی تری یارمەتی حکومەت پێشکەش بە دانیشتووانێکی هەژارتر دەکەن کە تادێت هەژارتر دەبن لە بەرامبەر پشتیوانی بەردەوامیان لە هەڵبژاردنەکاندا.
کەسێک نییە وەک مرۆڤێک گوێڕایەڵ بێت کە بۆ مانەوەی خۆی پشت بە کەسێکی دیکە ببەستێت. ئەگەر تێچووی چاودێری تەندروستی و سووتەمەنی گەرمکردنەوە و بەنزین و خۆراک هەموویان زۆر گران بن دوای ساڵانێک لە هەڵاوسانی بەردەوام، ئەوا ئیختیاری حکومەت لەسەر ئەوەی کێ چی بەدەستدەهێنێت سیاسەتمەداران دەکاتە شازادە.
بە پێچەوانەوە کەسێکی دوور لە قەرز بە دامەزراوە داراییەکان یان ئاپاراتچیکەکانی حکومەت کەسێکە ئازادە لە هێڵکاری ژیانێک کە لە دەرەوەی دەستی زۆرەملێکانیاندایە. بۆیە ئەوانەی هەوڵی زۆرترین سەروەت و سامان و دەسەڵات دەدەن، هاندەرێکی چەوتیان هەیە بۆ حوکمڕانی بەسەر گەلانی بێبەشدا.
پێی بڵێن ڕێگای کۆیلایەتی. ناوی بنێین سۆسیالیزم کە لەناو ئەسپی ترۆجانی سەرمایەداری قۆناغی درەنگدا خۆی حەشارداوە. ناوی لێ بنێن گڵۆبالیزمی مارکسیستی بە مەبەستی دروستکردنی چینێکی بچووکی ئاغا و چەند کیشوەرێکی کۆیلە. ناوی هەرچییەک بێت، نوێنەرایەتی ڕووخاندنی کۆنترۆڵکراوی تەواوی دەوڵەتە نەتەوەییەکان دەکات. کاتێک بانکە ناوەندییەکان و سیاسەتمەداران پێکەوە کاردەکەن بۆ پشمکردنی هاووڵاتیانی ئاسایی، ئەوا زەمینە بۆ دیسپۆتیزم و هەژاری و…هەندێکجار…شۆڕش بۆ گۆڕانکاری دروست دەکەن.
https://www.americanthinker.com/articles/2023/06/the_controlled_demolition_of_nationstates.html
