مهدی کاکایی
رشته‌کوه‌های کوردی (رشته‌کوه‌های زاگرس و توروس) خانه نیاکان کوردها بوده‌اند که نخستین تمدن‌های بشری را در تاریخ به وجود آورده‌اند. کلمه (زاگرس) واژه‌ای مرکب است که از کلمه سومری (زاگ) به معنی (تولد) و کلمه کوردی (ڕۆژ Roj) به معنای (خورشید) تشکیل شده است و بنابراین نام (زاگرس) به معنای (تولد خورشید) است. از آنجایی که ساکنان منطقه در آنجا بودند، معتقد بودند که خورشید از این رشته‌کوه‌ها متولد شده است که هر روز صبح خورشید از پشت این رشته کوه بیرون می‌آید و در آسمان منطقه طلوع می‌کند. نام صحیح (زاگڕۆژ)این رشته کوه کوردی Zagřoj است. یونانیان نام را به زاگرس تغییر دادند. واژه (زاگرس) عربی سازی نام این کوه است.
واضح است که واژه سومری (زاگ) همچنان در زبان کوردی زنده است، چنانکه واژه مرکب کوردی (زیگمک) در زبان کوردی به معنای (مادر) است و از کلمه (زیگ) به معنای (شکم) و کلمه (مک mak) که به معنای (مادر) و زیگمک به معنای (زبان مادری) است.
شایان ذکر است که طول رشته کوه (زاگرس) حدود (1500) کیلومتر است که از شمال کوردستان تا تنگه هرمز در جنوب امتداد دارد. ارتفاع قله (دنا) که بلندترین قله رشته کوه زاگرس (5098) متر است که در شرق کوردستان قرار دارد.
