۱۱ اوت؛ روز استقلال و حاکمیت ملت بلوچ

مُھیم بلوچ (سرخوش)
۱۱ آگوست ۲۰۲۵

بلوچستان سرزمینی است که قرن‌ها پیش از ورود استعمارگران اروپایی، کشوری مستقل با ساختارهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ویژهٔ خود بود. این سرزمین در طول تاریخ بر پایهٔ نظام قبایلی و پادشاهی خود اداره می‌شد و هیچ قدرت خارجی بر آن تسلط کامل نداشت.

با ورود کمپانی هند شرقی و سپس دولت بریتانیا به شبه‌قارهٔ هند، نگاه استعماری آنان به بلوچستان نیز دوخته شد. اما مقاومت سرسختانهٔ بلوچ‌ها مانع آن شد که این سرزمین همچون هند به مستعمره‌ای کامل بدل شود. بریتانیا که دریافت اشغال مستقیم بلوچستان دشوار است، با نیرنگ‌های سیاسی، دسیسه، قراردادهای نابرابر و بهره‌گیری از زور نظامی، به تضعیف حاکمیت مرکزی بلوچ‌ها پرداخت و زمینهٔ سلطهٔ تدریجی خود را فراهم ساخت.

این سیاست استعماری در نهایت به تقسیم بلوچستان میان سه کشور امروزی ایران، پاکستان و افغانستان انجامید؛ تجزیه‌ای که از طرح‌ها و محاسبات انگلیسی سرچشمه می‌گرفت.

پس از جنگ جهانی دوم و آغاز روند خروج بریتانیا از شبه‌قاره، استعمارگران برای جلوگیری از شکل‌گیری یک هند متحد، به تحریک شکاف‌های مذهبی میان هندوها و مسلمانان پرداختند. با تبلیغ ایدهٔ «پاکی» مسلمانان و «نجس» بودن هندوها، زمینهٔ تأسیس کشوری به نام پاکستان («سرزمین پاک») را فراهم کردند؛ کشوری که به‌سرعت به بلای جان ملت بلوچ بدل شد.

پیش از پایان سلطهٔ بریتانیا بر شبه‌قاره ھند بخش‌های اعظم  بلوچستان که تحت عنوان « خانات کلات» شناخته می‌شد، همچنان ساختار حکومتی خود را حفظ کرده بود. با نزدیک شدن به زمان تقسیم هند و ایجاد پاکستان، بیم آن می‌رفت که این  بخش مستقل بدون رضایت مردمش ضمیمهٔ کشور جدید شود.

۱۱ اوت ۱۹۴۷ – روز استقلال
در چنین شرایطی، خان میر احمد یار خان، حاکم وقت کلات، در روز ۱۱ اوت ۱۹۴۷ در پایتخت (شهر کلات)، استقلال بلوچستان را از سلطهٔ بریتانیا اعلام کرد. این خبر به‌وسیلهٔ رادیو «All India Radio» چنین مخابره شد:

«ایالت کلات تصمیم گرفته از ۱۱ اوت ۱۹۴۷ دوباره وضعیت مستقل خود را بازیابد. خان کلات اعلام می‌کند که کلات از این پس کشوری مستقل و دارای حاکمیت است که با همهٔ کشورها، به‌ویژه همسایگانش هند و پاکستان، روابط دوستانه خواهد داشت.»

این روز، برای ملت بلوچ، نه آغاز یک حکومت جدید بلکه احیای حاکمیت تاریخی‌شان بر سرزمین مادری بود.

اما استقلال بلوچستان تنها چند ماه دوام آورد. همان‌طور که رهبران بلوچ پیش‌بینی کرده بودند، دولت تازه‌تأسیس پاکستان در ۲۷ مارس ۱۹۴۸ با حملهٔ نظامی، این سرزمین را اشغال و به خاک خود ضمیمه کرد. این اشغال از دید مردم بلوچ، شروع دورانی طولانی از سرکوب، نقض حقوق بشر، ناپدیدسازی اجباری، و نابودی نظامی و فرهنگی بود.

دهه‌ها بعد، شهید غلام‌محمد بلوچ، رئیس «جنبش ملی بلوچ» (BNM)، اهمیت تاریخی این روز را دوباره برجسته کرد و در سال ۲۰۰۸ آن را «روز تجدید پیمان» نامید؛ روزی برای یادآوری عهد ملت بلوچ با آرمان آزادی و مقاومت.

امروزه این روز نه‌تنها در بلوچستان بلکه در تبعید، در کشورهای مختلف جهان، با گردهمایی، سخنرانی، بیانیه‌های سیاسی و فعالیت‌های فرهنگی گرامی داشته می‌شود. این یادبودها نشان می‌دهد که ملت بلوچ، با وجود هفتاد و چند سال اشغال، هرگز سلطهٔ پاکستان را به رسمیت نشناخته است.
بنابرین؛
۱۱ اوت برای ملت بلوچ فقط یک تاریخ نیست؛ سندی زنده است که یادآور می‌شود بلوچستان روزی یک کشور آزاد بود و آزادی‌اش به زور گرفته شد. این روز نماد پیوند عمیق میان گذشتهٔ مستقل و آیندهٔ آرمانی ملت بلوچ است و نشان می‌دهد که مبارزه برای حق تعیین سرنوشت، ریشه‌ای تاریخی و عزم نسلی دارد که تا دستیابی به آزادی و استقلال ادامه خواهد یافت۰