حدود هزاره سوم پیش از میلاد – بیش از ۴۰۰۰ سال پیش – است که اولین اشارات کتبی به اسب در خاور نزدیک باستان، به ویژه در متون سومری، را می‌یابیم. در این برهه از تاریخ، اسب هنوز حیوانی نسبتاً جدید و عجیب و غریب در بین‌النهرین بود که احتمالاً از مناطق کوهستانی شمال، احتمالاً کوه‌های زاگرس و کوردستان یا فراتر از آن، معرفی شده بود.
سومری‌ها هنوز کلمه مشخصی برای “اسب” به معنای امروزی آن نداشتند. در عوض، آنها از این موجود ناآشنا به عنوان anše-kurra به معنای “الاغ (کەر) کوهستان” یاد می‌کردند. این اصطلاح هم منشأ خارجی حیوان و هم شباهت فیزیکی آن به الاغ‌ها را نشان می‌دهد که از قبل در جامعه سومری شناخته شده و به طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گرفتند.
یکی از قدیمی‌ترین و شاعرانه‌ترین اشارات به اسب در متنی اسطوره‌ای درباره لوگەل‌بەنده، شخصیتی قهرمان و جد نیمه الهی گیلگمش، ظاهر می‌شود. در این متن، سرعت خارق‌العاده لوگەل‌بەنده با اسب کوهستانی تازه از راه رسیده مقایسه شده است:
«لوگەل‌بەنده مقدس از غار کوهستانی بیرون آمد و از آن نقطه مانند یک الاغ وحشی تنها، با سرعت از کوه‌ها گذشت؛ این توصیف واضح نه تنها نشان دهنده حیرت و تحسینی است که سومری‌ها نسبت به این حیوان قدرتمند جدید داشتند، بلکه آغاز اهمیت فرهنگی و نمادین اسب در بین‌النهرین را نیز نشان می‌دهد. با گذشت زمان، اسب‌ها به عنصری محوری در جنگ، ارابه‌رانی، اعتبار و شمایل‌نگاری سلطنتی تبدیل شدند – اما در این اشارات اولیه، لحظه‌ای را می‌بینیم که اسب هنوز یک شگفتی بود – موجودی چابک و مرموز از کوهستان، که در اسطوره‌ها تنیده شده است.
- خەڵاتی قەڵەمی “ھەژار” گوللەیەک بۆ ناسنامەی کوردی - 06/02/2025
- باوەگوڕگوڕ - 05/31/2025
- عەشیرەتی بێسەری وچۆنیەتی دروست كردنی شاری سلێمانی - 05/30/2025